Van hoefijzers naar blote hoeven

De wetenschap is het erover eens: blote hoeven zijn gezonder dan beslagen hoeven. Maar niet als jouw paard er nog niet mee uit de voeten kan.

De meeste paarden die ik begeleid heb van ijzers naar blote hoeven konden dat zonder dat hoefschoenen of andere (gelijmde) kunststof hoefbescherming nodig waren in de dagelijkse huisvesting. Het is dus niet standaard dat een paard direct na het overgaan op blote hoeven andere hoefbescherming nodig heeft.

Meestal hebben paarden in de overgangsperiode alleen tijdens het buitenrijden of helemaal geen hoefbescherming nodig. Het kan echter ook zijn dat je paard meer moeite heeft met de overgang. Dan is het belangrijk om voor de juiste hoefbescherming te kiezen.

Voorbereiding op de overgang

Hoefijzers werken verslavend. Je kunt op ieder moment beginnen met hoefijzers zonder direct nadelige gevolgen te merken. Het gevoel in de hoeven van je paard wordt met hoefijzers een stuk minder. Heb je wel eens een pleister (te) strak om je vinger gedaan? Na verloop van tijd heb je dan geen gevoel meer in je vingertopje. Datzelfde gebeurt bij de met ijzer beslagen paardenhoef.

Soms kan dit uitpakken als voordeel. Heeft je paard pijn in de hoeven, dan werkt een hoefijzer als mechanische pijnbestrijding. Wanneer de hoefijzers eraf worden gehaald en het gevoel in de hoeven terugkeert, kan dat gevoelig voor je paard zijn. Hierop wordt vaak – en regelmatig ten onrechte - geconcludeerd: ‘mijn paard kan niet zonder ijzers’.

Net als bij een verslaving geven de nadelige effecten van hoefijzers meestal pas op langere termijn problemen. De hoef verliest zijn kwaliteit door de verminderde doorbloeding, maar ook door het gebrek aan slijtage. Een hoef past zich aan zijn omgeving aan, net als dat een tuinman over het algemeen meer eelt aan zijn handen heeft dan iemand met een kantoorbaan.

Zo heeft een paardenhoef die langdurig beslagen is geweest met een hoefijzer tijd nodig om te wennen aan de nieuwe omstandigheden van het blootsvoets door het leven gaan. Van hoefijzers afgaan brengt daarom de nodige uitdagingen met zich mee.

De overstap maken met hoefschoenen

Ben je op de website van HoofWear terecht gekomen op zoek naar alternatieve hoefbescherming voor je nét ijzerloze paard? Of ga je binnenkort de sprong wagen om je paard van ijzers te halen? Hoefschoenen kunnen je paard ondersteunen tijdens de overgang van hoefijzers naar blote hoeven. Hoefschoenen zijn echter geen alles-in-één oplossing.

Hoefschoenen zijn bedoeld om te gebruiken als hoefbescherming tijdens het buitenrijden. Zij geven extra schokdemping, grip en gaan slijtage van de hoeven van je paard tegen.
Naast hoefschoenen bedoeld om mee te rijden zijn er ook hoefschoenen die gebruikt worden om medische redenen, bijvoorbeeld voor de behandeling van hoefbevangenheid, hoefzweren, stand correcties.

Heeft je paard 24 uur per dag om niet-medische redenen hoefbescherming nodig dan is een hoefschoen niet de meest voor de hand liggende hoefbescherming. Lees hierover meer in mijn artikel over het dag en nacht dragen van hoefschoenen. Lijmschoenen of kunststof plakbeslag is dan een meer voor de hand liggende optie.

Aandachtspunten bij de overgang naar blote hoeven

Hoe kun je de overgang van beslagen naar blote hoeven voor je paard zo goed mogelijk laten verlopen? Neem deze 5 aandachtspunten in acht.

1. Kies, wanneer mogelijk, het beste moment in het jaar

Dit moment is voor iedere situatie anders: maatwerk dus! In sommige gevallen kan de beste tijd om over te stappen op blote hoeven de winterperiode zijn. Veel mensen doen in de winter toch al wat minder met hun paard. Je paard kan dan aan blote hoeven wennen zonder dat er veel wordt buitengereden.

Keerzijde is wel dat in de winter de hoeven vaak minder hard groeien. Bovendien worden tegenwoordig paarden ’s winters vaker op beton gehuisvest. Misschien is in zo’n situatie het juist beter om de overgang ‘s zomers te plannen, als je paard meer op zachte ondergrond (weide en paddock) kan staan.

2. Zoek een goede hoefprofessional

Een paard goed op blote hoeven laten functioneren is iets heel anders dan een paard goed beslaan. Het kan zijn dat jouw hoefsmid echt heel goed is, maar minder goed in het begeleiden van het traject van hoefijzers naar blote hoeven.

Ik kom vaker paarden tegen waarvan gezegd wordt dat de hoeven niet zonder ijzers kunnen. Dat is dan al eerder zonder succes geprobeerd. Toch lukt het mij dan vaak zonder te veel uitdagingen. Een paard moet anders bekapt worden om goed op blote hoeven te functioneren. En dat is niet gewoon wat meer materiaal laten staan; dat werkt vaak juist averechts. Je leest daar meer over in mijn artikel over het bekappen van te korte hoeven.

Daarnaast zou jouw hoefprofessional moeten kunnen helpen in het bepalen en toepassen van de juiste hoefbescherming. En dat is dus niet: “koop maar hoefschoenen.”

3. Geef het de tijd

Een overgang is niet altijd even gemakkelijk. Gun je paard de tijd om te wennen en om gezondere hoeven te groeien.

De verminderde doorbloeding en gebrek aan slijtage en druk door het hoefijzer heeft vaak geleid tot een zwakkere zool en dunnere hoefwand. Vanaf het moment dat de hoef weer blootgesteld wordt aan de ruwe ondergrond moeten de hoeven de tijd hebben om zich hierop aan te passen. De hoeven moeten als het ware getraind worden voor deze slijtage.

Dit is echter géén vrijbrief om je paard over ruwe ondergronden te laten kreupelen! Er moet een balans gevonden. Pijn is nooit goed te praten.

Hoefijzers hebben een groot effect op de hoefvorm. De kans is groot dat de hoeven van je paard in een jaar tijd heel erg van vorm veranderen. De hoeken en absolute afmetingen kunnen dus veranderen naarmate je paard langer zonder hoefijzers loopt.

4. No improvement without movement

Hoefijzers belemmeren de beweging in de hoef. Staat je paard daarnaast ook nog hele dagen op stal, dan is de huisvesting een grote beperkende factor voor het krijgen van gezonde hoeven. Het hele paard, inclusief de hoeven, is gemaakt om te bewegen.

Bij voldoende beweging werken de lichamelijke functies correct. Beweging stimuleert een gezonde bloedcirculatie. Een goede toe- en afvoer van bloed is belangrijk voor gezonde hoefgroei. Om het proces naar gezonde blote hoeven te versnellen is beweging daarom misschien wel de belangrijkste voorwaarde.

Hoefschoenen belemmeren de beweging niet of nauwelijks. Heeft je paard pijn in de hoeven na het verwijderen van de ijzers? Zijn de hoeven van je paard na de overgang zo gevoelig dat hij nauwelijks een stap kan verzetten? Hoefschoenen kunnen helpen om een paard dat pijn aan de hoeven heeft weer in beweging te laten komen. Zoals de titel van deze paragraaf al zegt: geen verbetering zonder beweging!

5. Bescherm wanneer nodig

Ben je je bewust geworden van de nadelen van hoefijzers en wil je je paard van ijzers halen?

Niet alle paarden kunnen de overgang van hoefijzers naar blote hoeven zonder bescherming maken. Een dunne zool, pijn en overmatige slijtage hebben allemaal een negatief effect op het ontwikkelen van een gezonde hoef.

Hoeven beschermen kan op verschillende manieren. Allereerst kun je de ondergronden aanpassen waarop je paard gehuisvest is. Ook kun je ervoor kiezen om de hoef zelf te beschermen.

Er zijn de laatste jaren vele mogelijkheden bij gekomen om de paardenhoef te beschermen. Met moderne, lichtgewicht, flexibele kunststof materialen in plaats van met ijzer. Heeft je paard hoefbescherming nodig dan is het wel belangrijk om goed de voor- en nadelen van de verschillende soorten hoefbescherming te begrijpen.

Bij hoefschoenen is het nadeel dat deze niet gemaakt zijn voor 24/7 gebruik. Met andere permanente gelijmde kunststof hoefbescherming kan de hoef dan weer minder getraind worden voor de verschillende ondergronden (omdat je paard deze bescherming dag en nacht onder de hoeven heeft).

Kies de hoefbescherming die op dat moment het beste bij de behoefte van jouw paard past. Om nogmaals terug te pakken op punt 1): het is niet nodig om je paard pijn te laten lijden tijdens de overgang van ijzers naar blootsvoets.

Tips voor het kiezen van de juiste hoefbescherming

Het is belangrijk om je te realiseren dat de hoefbescherming voor de overgangsperiode niet per se dezelfde hoeft te zijn als de hoefbescherming na deze periode. Hier volgen enkele tips om je te helpen bij het kiezen van passende hoefbescherming.

Welke hoefbescherming heeft je paard op welk moment nodig?

Allereerst veranderen de behoeftes die je paard heeft. Het zou bijvoorbeeld kunnen dat je net na de overgang hoefbescherming nodig hebt omdat je paard nog pijnlijke hoeven heeft. Als dat na een tijdje beter gaat, kan het zijn dat er een andere reden is om voor hoefbescherming te kiezen. Bijvoorbeeld omdat je aan het trainen bent voor meer kilometers rijden of mennen over harde paden en je paard daar nog aan moet wennen.

Daarnaast, niet onbelangrijk, veranderen de hoeven in de eerste periode na de overgang nog erg veel. Meet je dus goed passende (sport)hoefschoenen aan net nadat je paard van de ijzers af is, dan kan het zijn dat de hoefschoenen na een aantal maanden of een jaar niet meer correct passen.

Alle hoefschoenen worden gemaakt op basis van een “gezonde” hoefvorm. Sommige hoefschoenen, vooral de modellen met een flexibele en/of hoge bovenkant kunnen meer hoefvervorming opvangen dan de lage (sport)hoefschoenen. Maar de meeste van deze laatste soort hoefschoenen zijn weer minder geschikt voor intensief actief gebruik.

Hoefschoenen kies je passend bij het moment en de behoefte die je paard op dat moment heeft. Het kan heel goed zijn dat je na een tijdje andere hoefschoenen nodig hebt, bijvoorbeeld omdat je intensiever wilt gaan sporten met je paard. Verwacht dus niet van dat éne paar hoefschoenen dat die de oplossing zijn voor altijd en alle uitdagingen die je tegenkomt.

Hoefschoenen dragen in weide of paddock

Kies je in de overgangsperiode van hoefijzers naar blootsvoets voor hoefschoenen om te dragen in de wei of paddock, dan gebruik je hoefschoenen niet helemaal zoals ze bedoeld zijn. Met dit gebruik kunnen hoefschoenen sneller kapotgaan of voor schuurplekken bij je paard zorgen. Dit zijn aandachtspunten die je dus met regelmaat goed moet controleren. In deze FAQ lees je meer over het 24 uur per dag gebruik van hoefschoenen.

De Equine Fusion hoefschoenen zoals de Equine Fusion All Terrain Ultra en de Flex hoof boots zijn hier een geschikte keuze. Ze hebben een flexibele bovenkant die zich in meer of mindere mate kan aanpassen aan verschillende hoefvormen. Daarnaast hebben deze hoefschoenen een flexibele zool die bijdraagt aan de ontwikkeling van een gezonde hoef.

Harde zolen zoals bijvoorbeeld de Cavallo hoefschoenen beschermen de onderkant van de hoeven wel, maar dragen in geen enkel opzicht bij aan de ontwikkeling van een gezonde hoef. Deze hoefschoenen zijn alleen al om die reden, naast de stuggere hardere bovenkant, niet geschikt om in de weide of de paddock te dragen.

Heeft je paard in de paddock of weide hoefschoenen nodig dan zou ik persoonlijk eerder kiezen voor tijdelijk gelijmde hoefbescherming. In dit artikel lees je meer over plakbeslag.

Een hoefschoenenpasconsult op het juiste moment

Heeft je paard hoefschoenen nodig en overweeg je een hoefschoenenpasconsult bij HoofWear dan is het goed om te beseffen dat een pasconsult eigenlijk vooral bedoeld is voor hoefschoenen die gebruikt worden tijdens het rijden.

Heb je voor de overgang van hoefijzers op blote hoeven hoefschoenen nodig voor in de weide/paddock of voor de trainingswandelingen dan is een advies op afstand meestal voldoende. Is de hoef voldoende getransformeerd en wil je intensiever gaan sporten met je paard of meer kilometers gaan rijden? Dan is een pasconsult zeker aan te raden. Het kan dan zo zijn dat je de overgangs-hoefschoenen niet meer nodig hebt.

Overige tips

Het kan goed zijn om de hoeven van je paard tijdens de overgang van hoefijzers naar blote hoeven een extra handje te helpen. Vaak zien we schimmelinfecties (white line disease), rotstraal en andere hoefproblemen bij paarden met hoefijzers. Rotstraal is pijnlijk en staat de ontwikkeling van gezonde hoeven in de weg. Schimmels nestelen zich graag in de nagelgaten en slechte kwaliteit hoefwand. Unique-horn Silver Hoof Liquid kan eenvoudig dagelijks gebruikt worden voor de behandeling van deze twee problemen.

Heeft je paard langere tijd hoefschoenen aan, dan adviseer ik om Unique-horn Magic Hoof Powder dagelijks op de hoeven en in de hoefschoenen te poederen. Dit helpt problemen door vocht te voorkomen.

Pads (inlegzooltjes) in hoefschoenen, vooral bij hoefschoenen met een harde zool, helpen de doorbloeding in de hoeven te stimuleren en dragen zo bij aan een betere overgang. Ook bij hoefschoenen met flexibelere zolen kunnen pads net dat beetje extra geven zodat je paard wat comfortabeler kan bewegen. Vaak hebben hoefschoenenmerken hun eigen merk inlegzolen. De Comfort Pads van Easycare zijn universeel te gebruiken. Ze zijn verkrijgbaar in 3 verschillende hardheden en elk in 2 diktes en je knipt of snijdt ze zelf op de juiste maat.

Ik ben geen voorstander van het bijvoeren van eenzijdige supplementen zoals bijvoorbeeld biotine. Wel adviseer ik om Hoof & Health van Hilton Herbs bij te voeren. Hoof & Health is een natuurlijk supplement met verschillende soorten puur zeewier en rozenbottels en is daarmee een rijk voedingssupplement vol mineralen als iodine, zwavel, ijzer, calcium, koper, magnesium en selenium. Ook is Hoof & Health voor je paard een bron van aminozuren en vitamines zoals bètacaroteen, vitamine B1, B2, B12, C, D en E.

Conclusie

Een paard van ijzers halen is niet zo moeilijk. De uitdaging is om het paard goed zonder hoefijzers te laten lopen. Sommige paarden hebben gewoon hoefbescherming nodig. Daarnaast krijg je in de overgangsperiode van hoefijzers naar blote hoeven te maken met allerlei extra uitdagingen die ontstaan door de negatieve effecten van hoefijzers. Brokkelende hoeven en een slecht ontwikkelde zool zijn hier voorbeelden van.

De eerste prioriteit is altijd een correcte hoefverzorging. Vervolgens zouden hoefschoenen kunnen bijdragen om de overgang voor je paard beter te laten verlopen.

Het is belangrijk om de juiste keuze voor het juiste type hoefbescherming te maken. Daarbij is het van belang om te begrijpen dat hoeven die nét van de ijzers zijn gehaald vooral in het begin nog flink kunnen veranderen. Het kan zijn dat je dan een ‘overgangshoefschoen’ nodig hebt. Bij HoofWear adviseren we je hier graag in. Duidelijke foto’s van de hoeven net na het bekappen plus het verhaal van je paard zijn hiervoor essentieel.

Er zijn genoeg paarden die met de juiste begeleiding een probleemloze overgang van hoefijzers naar blote hoeven kunnen maken. Geef je paard wat tijd om aan de nieuwe situatie te wennen. In het beste geval heb je helemaal geen hoefbescherming meer nodig!