Gelijmde kunststof hoefbescherming

Sommige paarden hebben – al dan niet tijdelijk - permanente hoefbescherming nodig. Wanneer een paard hoefbescherming nodig heeft wordt er van oudsher vaak niet verder gekeken dan het hoefijzer.

Inmiddels weten we dat de hoef een dynamisch onderdeel van het paard is waarin driedimensionale beweging zorgt voor schokdemping en doorbloeding. Het hoefijzer is met de huidige alternatieve mogelijkheden daarom niet meer vanzelfsprekend de beste keuze.

Hoefschoenen zijn een perfecte oplossing voor als je paard tijdelijk hoefbescherming nodig heeft. Bijvoorbeeld voor het rijden of mennen over de verharde weg of als ondersteuning bij de behandeling van een hoefprobleem zoals hoefbevangenheid.

Heeft je paard dag en nacht hoefbescherming nodig dan is gelijmde kunststof hoefbescherming – plak’ijzers’ of gelijmde hoefschoenen - waarschijnlijk de beste oplossing.

Er zijn verschillende soorten kunststof hoefijzers en lijmhoefschoenen verkrijgbaar. Ook zijn er verschillende soorten lijm om uit te kiezen. In dit artikel leg ik de verschillen uit. Daarnaast bespreek ik welke overwegingen je kunnen helpen bij het maken van de juiste keuze voor jouw paard, of voor het paard van jouw klant als hoefprofessional.

Kunststof hoefijzers en lijmhoefschoenen

Eerder schreef ik al dat er steeds meer keuze in gelijmde kunststof hoefbescherming is. Het zou te ver voeren om hier álle beschikbare merken en modellen te bespreken. Ik ga daarom in deze paragraaf in op de verschillende soorten plakbeslag en lijmhoefschoenen waar ik zelf goede ervaringen mee heb en graag mee werk.

EasyShoe

Een van de grootste fabrikanten van hoefschoenen, EasyCare, heeft ook een groot assortiment aan kunststof hoefijzers: EasyShoes. Goed geplaatst vallen ze niet op en kun je net als bij hoefijzers goed correcties toepassen. Het kunststof ‘hoefijzer’ groeit mee in de breedte en geeft de paardenhoef een goede grip en schokdemping. De onderkant is niet volledig gesloten wat voorkomt dat er broei ontstaat. De hoef kan nog gewoon blijven ademen. Ik maak het meest gebruik van de varianten EasyShoe Sport en EasyShoe Performance.

EasyShoes hebben standaardmaten. Ze kunnen wat ‘groeien’ in de breedte en je kunt de takken inkorten. Hierdoor passen EasyShoes bij een breed scala aan hoeven. Helaas zijn ze echter (nog) niet beschikbaar voor hele kleine en hele grote hoeven.
EasyShoes kun je lijmen met diverse soorten lijm.

FormaHoof

Met FormaHoof vorm je letterlijk een hoef (Form a hoof). De hoef wordt in een herbruikbare mal geplaatst en daarna wordt de mal geïnjecteerd met een speciale flexibele lijm. Na uitharden wordt de mal weggenomen en zit er een op maat gemaakte 3D hoefbescherming om de hoef. Deze is niet aan de hoef zelf gelijmd. De paardenhoef hoeft dus ook niet gedroogd te worden voor de applicatie. Door de perfecte pasvorm blijft de FormaHoof op zijn plek zitten. De hoef functioneert daarbinnen als een natuurlijke hoef en de ‘hoefschoen’ kan gewoon slijten.
FormaHoof is kostbaar en daarom wordt het voornamelijk toegepast in hoefrevalidatie situaties of wanneer er niets anders mogelijk is.

Glushu van Glue-u

De Glushu van Glue-u hoort hier eigenlijk niet thuis. De Glushu is in feite een hoefijzer bedekt met een laagje kunststof en een schaal voor het lijmen. Wil je een hoefijzer lijmen dan is de Glushu een oplossing. Wil je juist profiteren van de flexibele eigenschappen van kunststof dan mis je die met deze toepassing.

Imprint

Imprint is een gelijmd kunststof hoefijzer voor therapeutische toepassingen. Een heel goed product, maar lastig toe te passen voor de hoefsmid. Zelfs op veel klinieken waar Imprint wordt toegepast, wordt het vaak onjuist gebruikt. Daarmee worden alle voordelen van Imprint ten opzichte van bijvoorbeeld EasyShoes tenietgedaan. Imprint is net als FormaHoof vooral inzetbaar voor speciale medische toepassingen.

Duplo, Goodsmith en andere

Mijn eerste ervaringen met plakken was met kunststof hoefijzers en een vingerkraag Hippotech. Die kraag moest je aan het “ijzer” smelten en de vingers stuk voor stuk aan de hoefwand. Groot voordeel is dat de vingers met secondelijm vast gelijmd moesten worden en dat de vingers individueel vormbaar zijn. Het kunststof hoefijzer kon je ook van te voren op maat knippen, zagen of raspen.
Maar dat was wel een geklooi, het was een hele kunst om deze vingers goed aan de hoefwand te bevestigen met de lijm.

Gelukkig is er inmiddels veel verbeterd, vooral Duplo en Goodsmith hebben goede de vingers of tabs. Zij hebben een soort rubberen binnenkant die veel makkelijker en sneller aan de hoefwand plakt. Geen gedoe meer.

Duplo heeft verschillende hoefijzers, in verschillende hardheden en goede stevige tabs. Als je een passende maat hebt hoeft er maar weinig van het “ijzer” gehaald te worden, de tabs van Duplo vind ik persoonlijk ook mooier ogen dan de tabs van Goodsmith. Maar ook Goodsmith heeft stevige tabs.
Goodsmith werkt met standaard grondplaten die je makkelijk om maat kan maken. Het middenstuk van de bodemplaat kan dicht gelaten worden zodat je padmateriaal in de zool kan toepassen, maar het kan ook open gemaakt worden waardoor de onderkant kan blijven ademen. Er zijn 2 standaardmaten, maar op verzoek kunnen ook grotere en kleinere maten hoefijzers 3d geprint worden.

De tabs van Duplo en Goodsmith kunnen ook op andere kunststof hoefijzers gesmolten worden, bij bijvoorbeeld de Easyshoe performance.

Na het op maat maken van de grondplaat of kunststof hoefijzer wordt een kraag met flexibele lipjes aan de bodemplaat gesmolten. De lipjes worden vervolgens per stuk aan de hoefwand gelijmd met een soort secondelijm. Het voordeel is dat deze hoefbescherming passend te maken is voor heel veel hoefvormen en ook voor vervormde hoeven.

Het gehele proces is bewerkelijk maar redelijk eenvoudig en door het gebruik van deze lijm is de kans op mislukken een stuk lager.

Het nadeel is dat de grondplaat met zeer flexibele lipjes aan de hoef bevestigd is en dus meer beweging tussen de hoef en de grondplaat mogelijk is. Daarnaast zijn correcties lastiger toe te passen.

Gelijmde hoefschoenen

Gelijmde hoefschoenen zijn meestal gemaakt speciaal voor duursporten zoals endurance of voor tijdelijk dag en nacht gebuik als de huisvesting van je paard te veel slijtage aan de hoeven veroorzaakt.

De gelijmde hoefschoenen kunnen na goed schoonmaken en verwijderen van lijmresten vaak gemakkelijk hergebruikt worden.

Easyboot, Renegade, Scoot Boot, Flex hoof boot, Floating boot, Explora hoof boot: deze merken hebben allemaal een schaal die ook gelijmd kan worden. In de meeste gevallen is de lijmhoefschoen gewoon een halffabricaat van de hoefschoen zelf: een onderkant zonder upper. Renegade heeft echter wel een speciale schaal die alleen gelijmd kan worden.

Het voordeel van deze hoefschoenen is dat de gelijmde variant voor je paard hetzelfde voelt als de hoefschoen zelf. Zo kun je tijdens trainingen de ‘losse’ hoefschoen gebruiken en bij wedstrijden een gelijmde variant.

Equine Fusion 24/7

Equine Fusion heeft een hele goede rubberen zool die veel demping en grip geeft. De hoefschoenen van Equine Fusion zijn zeer geschikt voor recreatief gebruik en eventueel tijdelijke medische toepassing. Ze zijn echter minder geschikt voor duursport en dag en nacht dragen (als preventie van slijtage door huisvesting).

Speciaal hiervoor heeft Equine Fusion een te lijmen hoefschoen ontwikkeld: de 24/7. De zool is voorzien van een lederen bovenkant waar de lijm op komt. Tijdens het drogen van de lijm houden tie-wraps de hoefschoen op hun plek. Dat maakt het toepassen van deze lijmhoefschoenen redelijk gemakkelijk en ook voor de paardeneigenaar zelf relatief goed te leren.

Door de minimalistische bovenkant past vaak een maat kleinere maat lijmschoen dan je nodig hebt als ‘volledige’ hoefschoen van Equine Fusion. Houd hiermee rekening wanneer je de 24/7’s aanschaft.

Verschillende soorten lijm voor het bevestigen van kunststof hoefbescherming

Er zijn verschillende soorten lijm met ieder tal van voor- en nadelen. Elke lijm heeft ook een eigen werkwijze.

Tweecomponenten Urethaan

Een bij hoefsmeden bekend merk is Vettec. Vettec is van oudsher een bekende producent van lijmen voor de hoefverzorging (ook in de agrarische sector).
De twee componenten worden één op één gemixt en zodra ze gemengd zijn begint de uitharding meteen.
Grote voordeel is dat de lijm erg snel uithardt. Afhankelijk van welke lijm je gebruikt (Superfast of Adhere) is de set time 30 seconden (Superfast) tot 1 minuut (Adhere). Vettec Adhere kan gewicht dragen na 1 minuut en is volledig uitgehard na 6 minuten.

Bij het lijmen van hoefschoenen zou ik kiezen voor Adhere, wat je net wat meer tijd geeft. Het is bijna onmogelijk om in 30 seconden de hoefschoen te voorzien van lijm en deze aan de hoef te bevestigen. Bij veulens wil ik nog wel eens voor een snellere variant kiezen.

Nadeel van deze lijm is dat er veel warmte ontstaat bij de chemische reactie tussen de twee componenten. De warmte kan oplopen tot boven de 100 graden Celsius. Door de warmte kan vocht uit de hoef verdampen wat een nadelig effect heeft op de hechting van de lijm. Het is daarom van belang om de hoeven goed te drogen voor het lijmen.

Voor Vettec heb je een speciaal dubbelloops lijmpistool nodig omdat de twee componenten naast elkaar in de tube zitten. De menging kan plaatsvinden in speciale mix tuutjes die op de tube bevestigd wordt.

Tweecomponenten acrylaatlijmen

Glue-u, een Nederlandse fabrikant, maakt een tweecomponenten acrylaatlijm. Deze hardt iets minder snel uit (90-120 seconden). Het langzamer uitharden zorgt ook voor iets minder warmte. Het kan dus een voordeel zijn; minder warmte en meer tijd. Echter bestaat er ook een grotere kans dat er iets misgaat tijdens het uitharden. Gaat het paard te vroeg op de hoef staan, of nog erger, draaien, dan is de applicatie waarschijnlijk mislukt.

Glue-u Shufit heeft een set-time van 90-120 seconden en kan gewicht dragen na 4-5 minuten. Het is mij niet duidelijk wanneer deze lijm volledig is uitgehard, dus zou ik er de eerste dag niet te veel van vragen.

Voordeel van Glue-u tweecomponentenlijm is dat de componenten samen in een “normale” kitspuit tube zitten. Je kunt dus gebruik maken van een standaard lijmpistool met speciale mixertuutjes, of in een bakje met de hand mixen.

Vloeibare acrylaatlijm secondelijm

De naam zegt het al: deze lijm lijmt in secondes.
Secondelijm is zeer vloeibaar en kan in tegenstelling tot de tweecomponentenlijmen van hierboven geen holle ruimtes vullen. Secondelijm wordt bij bijvoorbeeld Goodsmith gebruikt omdat de lipjes flexibel zijn en makkelijk stuk voor stuk tegen de hoefwand gelijmd kunnen worden. Er ontstaat geen hitte, waardoor de lijm goed zijn werk kan doen bij iets minder droge hoeven.

Tweecomponentenlijmen hebben een relatief dikke laag nodig om goed te kunnen hechten. Vloeibare secondelijm niet. Je kunt daardoor heel dicht tegen de hoef werken, wat een mooi eindresultaat kan geven.

Wanneer gebruik je welk plakbeslag en welke lijm kies je erbij?

Bovenstaande zegt het al: er zijn veel keuzes met elk verschillende voor- en nadelen.
Als je de voor- en nadelen kent is het makkelijker om een keuze te maken, en daarnaast is het ook belangrijk te weten wat het beste bij je paard past. Als je bijvoorbeeld graag EasyShoes wilt maar deze passen niet bij de hoefvorm of maat, dan moet je iets anders kiezen. Net als bij hoefschoenen is de eerste stap dus het beoordelen van de hoefvorm en maat, daarna het beoogd gebruik en daarna persoonlijke voorkeur.

Wanneer je traint met hoefschoenen en wedstrijden wilt rijden op gelijmde hoefschoenen dan zou ik kijken of je van dezelfde hoefschoenen ook een gelijmde variant kunt kiezen.

Blijven schoenen met harde zolen langer aan, dan zou ik daarbij ook werken met een zoolvulling. Hiermee voorkom je dat de volledige belasting op enkel de hoefwand plaatsvindt en zorg je dat de zool en straal mee kunnen functioneren. Daarnaast kun je door voorbehandeling van de zool, of door je keuze van padmateriaal bacteriegroei helpen voorkomen.

Heeft je paard een schimmelinfectie op de hoefwand dan kan er vaak wel een gat gemaakt worden in de gelijmde hoefschoen ter hoogte van de infectie zodat je die kunt blijven behandelen met bijvoorbeeld Unique-horn Silver Hoof Liquid.

In sommige disciplines van de paardensport mag je niet met hoefschoenen rijden, maar wel met gelijmde hoefijzers. Hoe meer je bescherming op het ouderwetse hoefijzer lijkt hoe groter de kans dat het geen probleem is. Dat zou een goede reden kunnen zijn om te kiezen voor EasyShoes van EasyCare.

Iedere hoefprofessional heeft eigen voorkeuren

Zoals ook met hoefbekapgereedschap kiest iedere hoefsmid of hoefprofessional zelf het materiaal waarmee hij of zij het prettigst werkt. Mijn persoonlijke voorkeur gaat uit naar EasyShoes. Wanneer deze goed zijn toegepast, zitten die heel mooi, bijna onopvallend aan de hoeven van het paard.

Bij lastiger hoefvormen of uitzonderlijke maten kies ik graag voor de Equine Fusion 24/7: deze geeft heel goede schokdemping en is gemakkelijk te plaatsen. Ook maakt het gat in de zool het mogelijk om dagelijks even uit te spoelen met een tuinslang en het gebruik van Unique-horn Magic Hoof Powder vooral in een nat seizoen is goed te doen.

Voor de EasyShoes gebruik ik Vettec Adhere. Wanneer de omstandigheden het toelaten gebruik ik alleen de secondelijm bij de EasyShoes, daar heb ik ook goede ervaringen mee.
Bij de Equine Fusion 24/7 gebruik ik het liefst Vettec Adhere. Het gebruik van de secondelijm bij de 24/7 van Equine Fusion is nog in testfase.

De toepassing van Goodsmith is vooral als je niet vaak lijmt goed te leren en vraagt weinig financiële investering. Met de momenteel in twee maten beschikbare grondplaten kun je al een groot aantal maten paardenhoeven van plakbeslag voorzien. Je moet bij Goodsmith gebruik maken van de secondelijm.

Algemene gebruiksaanwijzing voor het lijmen van plakbeslag

Iedere lijmvariant en elke soort gelijmde kunststof hoefbescherming vraagt om een iets andere werkwijze, daarom hier de algemene adviezen.

• Zorg altijd voor schone, droge goed bekapte hoeven en een schone, droge plek om te werken;

• Gebruik handschoenen.

Tweecomponentenlijm toepassen voor plakbeslag

Voor het gebruik van tweecomponentenlijm wordt het gehele oppervlak van de hoef waar de lijm moet hechten wat opgeruwd met de hoefrasp. De hoef moet goed droog gemaakt worden. Ik droog de hoeven met een heteluchtpistool. Mijn hand houd ik tijdens het drogen bij de hoef om zeker te zijn dat het niet te heet wordt waardoor de hoef verbrandt. Als je denkt dat de hoef droog genoeg is mag je nog even verder drogen: een van de meest voorkomende oorzaken van een slechte hechting is dat de hoef te vochtig was.

Na het drogen van de hoef worden de hoef en de kunststof hoefbescherming beide ontvet. Let erop dat je daarna deze oppervlaktes niet meer aanraakt omdat ze dan weer vet worden.

De lijm, het lijmpistool en de mixtuutjes worden vooral bij koud weer opgewarmd en de lijm wordt direct op de hoefbescherming aangebracht, of in een bakje gemengd (denk aan de set-time).

Daarna wordt de bescherming juist onder de hoef geplaatst. Afhankelijk van het type en het oppervlak waar gelijmd wordt kun je de hoef neerzetten na het bereiken van de gewicht-dragen tijd. Lijm je alleen aan de buitenwand dan kun je de hoef eerder neerzetten, maar het paard mag dan niet draaien. Eventueel kan je met plastic krimpfolie de bescherming tijdelijk fixeren tot de lijm volledig is uitgehard.

Na het uitharden van de lijm kun je overtollige lijm gemakkelijk wegraspen zodat je een mooi eindresultaat hebt.

Secondelijm

Bij gebruik van vloeibare secondelijm moet het oppervlak van de hoef waar je lijmt eerst licht opgeschuurd worden. Dat opschuren doe je ook bij het plastic dat tegen de hoef gelijmd wordt. Daarna ontvet je de oppervlaktes.

Het is aan te raden om de kunststof in te sprayen met de activator voor de lijm. Wanneer dat opgedroogd is, kun je de bescherming tegen de hoef brengen en lijm je links en rechts een eerste flapje met een minimale hoeveelheid lijm vast. Vervolgens druk je de flapjes stevig tegen de hoef tot ze vastzitten. Herhaal dit bij alle flapjes.
De grootste fout bij het lijmen met secondelijm is dat je te veel lijm gebruikt: less is more!

Creativiteit

Het is mogelijk om met diverse materialen te “spelen”. Zo kun je de kraag van Goodsmith ook versmelten met het kunststof van de EasyShoes, of een ander merk. Je zou ook de secondelijm kunnen gebruiken voor tijdelijke fixatie van de hoefbescherming en later de tweecomponentenlijm inspuiten. Het is belangrijk om de eigenschappen van de materialen te kennen en te leren kennen.

Veel gestelde vragen over kunststof plakbeslag

Hoe lang gaan kunststof hoefijzers mee?

Tegenwoordig bestaan er heel goede kunststof hoefijzers die naast dat ze veel schokdemping geven ook nog eens slijtvast zijn.
Een kunststof hoefijzer is gemaakt om net als een hoefijzer gedurende 6-7 weken te blijven zitten. Langer zou ook niet goed zijn omdat de hoeven van je paard dan weer aan bekappen toe zijn. Soms is het plakbeslag opnieuw te gebruiken, afhankelijk van welke lijmmethode gebruikt is.

Verliest mijn paard gelijmde hoefijzers of hoefschoenen snel?

Als de hechting niet goed was verliest je paard snel zijn hoefbescherming. Dat ligt echter niet aan de hoefbescherming of aan de lijm. De ervaring is dat mits goed toegepast je de bescherming zelf moet verwijderen voor het opnieuw bekappen.
Hoefsmeden en bekappers die claimen dat het niet werkt en je paard ze in no time verliest missen de ervaring om de gelijmde kunststof hoefbescherming op de juiste manier toe te passen. Deze lijmen worden ook gebruikt voor reparaties aan vliegtuigen! De lijm is echt wel goed, de fout zit hem altijd in de applicatie.

Ik zal de laatste zijn die claimt dat het bij mij altijd goed gaat. Ik test nog veel verschillende applicaties uit en soms gaat er iets mis waar ik geen controle over heb, of over nam.
Factoren die van invloed zijn en kunnen zijn:

• Omgevingstemperatuur;

• Temperatuur van de gereedschappen en lijm;

• Vochtigheidsgraad van de hoeven;

• Schoon oppervlak, stof in de lucht;

• Bewegingen tijdens uithardingstijd.

Als de hechting niet goed was verliest je paard meestal binnen 1-2 weken de gelijmde kunststof hoefbescherming. Blijft het plakbeslag langer zitten dat is de hechting goed en zijn er andere mogelijke oorzaken van verliezen zoals een snelle hoefgroei, een afwijkend looppatroon (biljarderen) of bijvoorbeeld ergens aan blijven haken.

Is de lijm slecht voor de hoeven van mijn paard?

Nee: de lijm is minder slecht voor de hoeven van je paard dan de nagels waarmee hoefijzers bevestigd worden. Secondelijm wordt ook gebruikt om snijwonden te lijmen. En de lijmen trekken niet tot nauwelijks in het hoorn.
Bij langdurig gebruik van tweecomponentenlijm moet je er wel rekening mee houden dat je telkens een beetje hoefwand wegneemt. Daar moet je dus voorzichtig mee om gaan of voor een andere lijm/methode kiezen.

Hoe haal ik de gelijmde hoefschoenen of hoefijzers er af?

Dat hangt ervan af van welk type hoefbescherming is gebruikt en welke lijm. De met secondelijm gelijmde hoefbescherming is heel gemakkelijk los te maken. De met tweecomponentenlijm gelijmde hoefbescherming is lastiger te verwijderen. Maar met de juiste gereedschappen is het niet moeilijk.

Geeft kunststof niet te veel grip?

Nee. De juiste hoefbescherming geeft grip, maar niet te veel en niet te weinig. Hoefijzers geven te weinig grip: paarden schuiven bij iedere stap op vlakke harde ondergrond. Zij moeten dit opvangen in hun lijf en passen dan vaak hun gangen aan.
Een gezonde hoef landt op de achterkant en rolt dan over de voorkant af. Kunststof beweegt hierin mee (het is stevig maar flexibel materiaal) en zorgt voor een veilige grip.

Het is een broodje-aapverhaal dat een paard iedere stap zou moeten glijden. Soms wordt gezegd dat er anders klappen op de pezen en gewrichten zouden komen. Nu heeft een mens vergelijkbaar met een paard ook gewrichten en pezen, en als je bijvoorbeeld kijkt op de atletiekbaan of sportvelden, dan is goede grip belangrijk. Maar de grip mag ook weer niet belemmeren in de bewegingen. Het verhaal is ontstaan uit het gebruik van widiapunten op hoefijzers. Door gebruik van widiapunten kan een paard helemaal niet meer draaien op asfalt, je spreekt dan dus wel van te veel grip. Dit is echter heel anders dan kunststof op asfalt.

Conclusie: weet wat je moet kiezen en hoe je het moet gebruiken

Succesvol gebruik van gelijmde kunststof hoefbescherming is sterk afhankelijk van de kwaliteit van het lijmwerk. Het goed toepassen van gelijmde kunststof hoefbescherming vraagt om deskundigheid. Plakbeslag is er in vele verschillende soorten en maten. Het is geen kwestie van ‘gewoon even iets onder de hoef plakken’: je moet weten wat je doet en waarom je bepaalde keuzes voor materialen maakt.

Steeds meer paardeneigenaren willen graag de overstap maken van het traditionele hoefijzer naar een moderner manier van hoefbescherming met kunststof. De vele mogelijkheden zorgen ervoor dat voor vele hoefvormen paardensportdisciplines kunststof hoefbescherming beschikbaar is.

Bijscholing voor hoefprofessionals

Ben jij hoefsmid, dierenarts of hoefbekapper en wil je je bekwamen in het op de juiste manier toepassen van kunststof hoefbescherming bij paarden? Centrum voor Hoefgezondheid biedt een tweedaagse bijscholing kunststof hoefbescherming voor hoefprofessionals aan.